Bloedsomloop - Morfologie - Vaatstelsel

Fig 3.01: Schema grote en kleine bloedsomloop atrium dextrum (RA) atrium sinistrum (LA) ventriculus dexter (RV) ventriculus sinister (LV) arteries: weg van hart, onder hoge Druk venen: naar hart rood: zuurstofrijk bloed blauw: zuurstofarm bloed systeemcirculatie (120/80 mmHg) distributie + weerstand aorta arterien arteriolen (pre-capillaire sfincter) uitwisseling capillair: oppervlakte x800 t.o.v. aorta terugvloei + reservoir venules venen vv. cavae (x2) pulmonaalcirculatie (25/10 mmHg, zelfde opdeling) tr. pulmonalis aa. pulmonales arterien arteriolen capillair venules venen vv. pulmonales (x4)
Fig 3.02: Lymfatisch systeem hydrostatische druk osmotische druk veel vochtverlies t.h.v. capillairen 90% terug opgenomen via bloedvaten overige 10% via Lymfewegen (vasa lymphatica) (ductus lymphaticus)	N/A
Fig 3.03: Anatomie van de aorta ascendens grootte van aorta 3 cm proximaal 2 cm distaal wordt breder met ouder worden A overzicht vena cava superior (VCS) auricula dextra auricula sinistra apex aorta (met klep) bulbus sinus posterior sinus dexter a coronaria dextra sinus sinister a coronaria sinistra sino-tubulaire (ST) junctie naar superieur, ventraal en rechts tr. pulmonalis naar superieur, dorsaal en links -> achter aorta en VCS a pulmonalis dextra a pulmonalis sinistra B doorsnede A atrium dextrum (RA) atrium sinistrum (LA) aorta tr. pulmonalis C doorsnede B atrium dextrum (RA) atrium sinistrum (LA) vena cava superior (VCS) aorta tr. pulmonalis
Fig 3.04: Arcus aortae draait naar links en dorsaal omslagplooi pericardium trachea esophagus tr. pulmonalis lig. arteriosum isthmus aortae (vernauwing lumen t.h.v. lig. arteriosum) linker n vagus (X) linker n vagus > linker n laryngeus recurrens = n recurrens rond arcus aortae zijtakken arcus aorta tr. brachiocephalicus a subclavia dextra a carotis communis dextra a carotis communis sinistra a subclavia sinistra (a thyroidea ima)
Fig 3.05: tr. brachiocephalicus splits van arcus aorta t.h.v. angulus sternii ~5cm lang sternum clavicula rib I trachea (cyaan) tuberculum m. scalenus anterior m scalenus anterior plexus brachialis zijtakken tr. brachiocephalicus a carotis communis dextra a subclavia dextra (uit achterste scalenuspoort) v subclavia dextra (uit voorste scalenuspoort) a carotis communis sinistra (herhaling) a subclavia sinistra (herhaling) linker n vagus + n recurrens (herhaling) rechter n vagus (X) samen met a carotis communis dextra naar mediastinum rechter n vagus > rechter n laryngeus recurrens = n recurrens rond a subclavia dextra
Fig 3.06: a. carotis communis A zijaanzicht os thyroideum? t.h.v. C4 a carotis communis (ACC) a carotis externa (ACE) a carotis interna (ACI) sinus caroticus bevat baroreceptoren glomus caroticum t.h.v. bifurcatie bevat chemoreceptoren B doorsnede m sternocleidomastoideus (SCM) posterieur: cervicale wervels > proc. transversus + pre-vertebrale spieren mediaal: vagina carotica a carotis communis v jugularis interna n vagus (X)
Fig 3.07: a. carotis externa proc. mastoideus meatus acusticus externus = uitwendige gehoorgang mandibula glandula submandibularis (cyaan) os hyoideum membrana thyroidea (cyaan) os thyroideum? hypoglussus (XII) a carotis communis (ACC) sinus caroticus a carotis interna (ACI) a carotis externa (ACE) ventrale zijtakken a thyroidea superior a laryngea superior n laryngei superioris beide naar binnenzijde larynx doorboren membrana thyrohyoidea a lingualis a profunda linguae a facialis over glandula submandibularis via mondhoek, neusvleugel naar mediale ooghoek anastomose met a. ophtalmica > a. dorsalis nasi dorsale zijtakken a occipitalis a auricularis posterior mediale zijtakken a pharyngea ascendens eindtakken a maxillaris a temporalis superficialis
Fig 3.08: a. carotis externa - eindtakken proc. mastoideus meatus acusticus externus arcus zygomaticum = zygoma collum mandibulae glandula parotis a maxillaris (langs m. pterygoideus naar fossa pterygopalatina) a temporalis superficialis onder glandula parotis r frontalis r parietalis	zie 3.07
Fig 3.09a: a. maxillaris - takken van het kaakdeel en spierig deel foramen spinosum foramen ovale > n. trigeminus (V) > n. mandibulais > n. auriculotemporalis proc. mastoideus meatus acusticus externus mandibula caput mandibulae proc. condylaris proc. coronoideus canalis mandibulae foramen mentale (lig. sphenomandibulare) (mm pterygoidei) fossa pterygopalatina A kaakdeel (oranje) (a auricularis profunda) (a tympanica anterior) a alveolaris inferior in canalis mandibulae rr dentales a mentalis (uit foramen mentale) a meningea media omgeven door twee wortels van n. auriculotemporalis door foramen spinosum extraduraal r frontalis r parietalis cf. zijtakken a. temporalis superficialis B spierig deel (groen) a masseterica tussen proc. condylaris en proc. coronoideus naar m. masseter (aa temporales profundae) (rr pterygoidei) (a buccalis)
Fig 3.09b A detail a. masseterica proc. condylaris proc. coronoideus a masseterica B detail a. meningea media schedel dura mater (groen) a meningea media C trauma schedelfractuur epiduraal haematoom druk op hersenen stijgt
Fig 3.10a: a. maxillaris - sfenomaxillair deel maxilla alveoli dentales sinus maxillaris os sphenoidale proc. pterygoideus fossa pterygopalatina a maxillaris a alveolaris superior posterior rr dentales a infraorbitalis (fissura orbitalis inferior) (sulcus infraorbitalis) (canalis infraorbitalis) (foramen infraorbitale) a alveolaris superior anterior rr dentales a palatina descendens (a canalis pterygoidei) door canalis pterygopalatinus (= canalis palatinus maior) a palatina maior naar hard verhemelte door canalis incisivus (zie 3.10b) aa palatinae minores naar week verhemelte en tonsil a sphenopalatina door foramen sphenopalatinum aa nasales posteriores laterales aa nasales posteriores septi
Fig 3.10b: a. maxillaris - sfenomaxillair deel - neusholte conchae nasales foramen sphenopalatinum a sphenopalatina aa nasales posteriores lateres aa nasales posteriores septi door canalis incisivus (richting snijtand = dens incisivus) naar a palatina maior
Fig 3.10c: a. maxillaris - sfenomaxillair deel - verhemelte a palatina descendens a palatina maior door canalis incisivus naar aa nasales posteriores septi aa palatinae minores
Fig 3.11: a. carotis interna schedelbasis os petrosum > canalis caroticus os sphenoidale > sulcus caroticus dura mater (groen) a carotis communis a carotis externa a carotis interna (dorsaal van externa) initiele verbreding (cf. sinus caroticus) met baroreceptoren uitbochting voor kanaal doel: onbekend speling voor draaiing hoofd? drukgolven dempen? door sinus cavernosus bocht naar mediaal + dorsaal door dura mater zijtak: a ophtalmica (onder n. opticus (II)) eindtakken a cerebri media a cerebri anterior a communicans posterior cirkel van Willis details: zie neuro a vertebralis > a basilaris > a cerebri posterior a carotis interna > a cerebri media a carotis interna > a cerebri anterior a carotis interna > a communicans posterior a communicans anterior
Fig 3.12: a. ophthalmica orbita canalis n. opticus n opticus + retina (groen) a centralis retina (in n. opticus) a lacrimalis takken oogbol a supraorbitalis (via foramen/incisura supraorbitalis naar huid) a ethmoidalis posterior (via foramen ethmoidale posterius naar neus) a ethmoidalis anterior (via foramen ethmoidale anterius naar neus) eindtakken a supratrochlearis a dorsalis nasi (link met a. facialis, zie fig 3.07)
Fig 3.13: a. subclavia sternum rib I tuberculum m. scalenus anterior tr brachiocephalicus a carotis communis (ACC) a subclavia a axillaris (vanaf rib I) v subclavia plexus brachialis n vagus (X) n laryngeus recurrens
Fig 3.14: a. subclavia - zijtakken glandula thyroidea = schildklier (groen) rib I tuberculum m. scalenus anterior v subclavia dextra truncus brachiocephalicus a carotis communis (ACC) a subclavia dextra a vertebralis (naar foramen transversarium C6-C2, a. basilaris) truncus thyrocervicalis a thyroidea inferior a cervicalis ascendens (samen met n. phrenicus) a transversa colli a suprascapularis (over lig. transversum scapulae) a thoracica interna = a. mammaria (langs sternum) truncus costocervicalis (posterieur) aa intercostales posteriores I+II
Fig 3.15: a. vertebralis vanaf C6 naar C2 in sulcus arteriae vertebralis doorboort membrana atlanto-occipitalis door foramen magnum naar a. basilaris A C3-C6 proc. transversus foramen transversarium B C1-C2 C1: atlas C2: axis tuberculum posterius dens axis sulcus arteriae vertebralis membrana atlanto-occipitalis dura mater
Fig 3.16: a. thoracica interna vaak gebruikt voor coronaire overbruggingen groen deel losmaken sternum (binnenkant) ribben a pericardiacophrenica? (samen met n. phrenicus) eindtakken a musculophrenica a epigastrica superior anastomose met a iliaca externa > a epigastrica inferior
Fig 3.17: a. axillaris scapula proc. coradoideus humerus tuberculum maius tuberculum minus crista tuberculi maioris crista tuberculi minoris collum chirurgicum m pectoralis minor (geel) m pectoralis maior (geel) a thoracoacromialis a thoracica lateralis a subscapularis a cx. scapulae a thoracodorsalis a cx. humeri posterior (samen met n. axillaris door laterale okselpoort) a cx. humeri anterior a brachialis (vanaf onderrand m. pectoralis maior)
Fig 3.18: Aorta thoracalis descendens loopt links paravertebraal (T4-T12) oesophagus (groen) diaphragma (groen) hiatus aorticus pars lumbalis lig. arcuatum laterale (boven m. quadratus lumborum) lig. arcuatum mediale (bovem m. psoas maior) lig. medianum parietale takken aa intercostales posteriores a subcostalis (onder rib XII) aa phrenicae superiores (naar diaphragma) viscerale takken pericardium bronchi mediastinaal vetweefsel
Fig 3.19: Diaphragma pars sternalis pars costalis pars lumbalis centrum tendineum hiatus aorticus hiatus oesophageus v cava inferior a thoracica interna
Fig 3.20: Intercostaal arteries A bovenaanzicht columna vertebralis sternum m intercostalis externi (groen) m intercostalis interni (groen) m intercostalis intimi (groen) aorta thoracalis descendens a intercostalis posterior r dorsalis r spinalis r cutaneus medialis r cutaneus lateralis r collateralis (anastomose met a. thoracica interna) B sulcus costae v intercostalis a intercostalis n intercostalis "VAN boven naar beneden" drainage (paars): altijd boven rib om vaatzenuwbundel te vermijden
Fig 3.21: Aorta abdominalis T12 - L5 os sacrum diaphragma (groen) hiatus aorticus pars lumbalis lig. arcuatum laterale (boven m. quadratus lumborum) lig. arcuatum mediale (bovem m. psoas maior) lig. medianum parietale takken a phrenica inferior a suprarenalis superior (naar bijnier) aa lumbales (4 aan elke kant, via foramen intervertebrale) a sacralis mediana viscerale takken onpare takken truncus coeliacus a mesenterica superior a mesenterica inferior pare takken a suprarenalis media (naar bijnier) a renalis (rechts lager dan links) a suprarenalis inferior (naar bijnier) a testicularis / a. ovarica bevloeiing bijnier (herhaling, cyaan) a phrenica inferior > a suprarenalis superior a suprarenalis media a renalis > a suprarenalis inferior
Fig 3.22: tr. coeliacus diaphragma (groen) oesophagus ventriculus = maag pylorus curvatura vertriculi minor curvatura vertriculi maior duodenum milt aorta abdominalis tr. coeliacus (2 cm) a gastrica sinistra (kleine maagbocht) rr. oesophagei a lienalis (naar milt) rr. pancreatici aa. gastricae breves a gastro-epiploica sinistra = a. gastro-omentalis sinistra (grote maagbocht) a hepatica communis a gastrica dextra (kleine maagbocht) a gastroduodenalis (achter pyloris, risico bij maagzweren) a gastro-epiploica dextra = a. gastro-omentalis dextra (grote maagbocht) a pancreaticoduodenalis superior a hepatica propria r sinister r dexter a cystica (naar gal)
Fig 3.23: a. mesenterica superior (AMS) 1cm onder truncus coeliacus onder staart pancreas boven kop pancreas onder colon transversum pancreas processus uncinatus pancreatis duodenum jejunum ileum ileocolische hoek colon ascendens colon transversum meso jejunum meso ileum appendix peritoneum meso darm aorta abdominalis truncus coeliacus a mesenterica superior (AMS) a pancreaticoduodenalis inferior aa jejunales aa ilei a ileocolica a colica dextra a colica media
Fig 3.24: a. mesenterica inferior (AMI) t.h.v. L3 kleiner dan AMS colon transversum colon descendens sigmoid rectum m levator ani aorta abdominalis a mesenterica inferior a colica sinistra arcade van Riolan -> a colica media, a colica dextra aa sigmoideae a rectalis superior a iliaca interna > a rectalis media a iliaca interna > a pudenda interna > a rectalis inferior
Fig 3.25: Aorta abdominalis - pare viscerale takken diaphragma nier ureter bijnier aorta abdominalis (a phrenica inferior -> geen viscerale tak) a suprarenalis media (naar bijnier) a renalis (rechts lager dan links) a suprarenalis inferior (naar bijnier) rr. ureterici a testicularis / a. ovarica (a sacralis mediana -> geen pare tak) bevloeiing bijnier (herhaling) a phrenica inferior > a suprarenalis superior a suprarenalis media a renalis > a suprarenalis inferior
Fig 3.26: a. iliaca communis L1-L5 os sacrum os ilium aorta abdominalis splitsing t.h.v. L4 a iliaca communis dextra (5-6 cm) a iliaca communis sinistra (5-6 cm) splitsing t.h.v. sacro-iliacale gewricht a iliaca interna sinistra a iliaca externa sinistra ureter (2x, kruist a. iliaca externa)
Fig 3.27: a. iliaca interna - dorsale hoofdstam A doorsnede os pubis sacrum a iliolumbalis r iliacus r lumbalis a sacralis lateralis a glutea superior r superficialis r profundus B vooraanzicht sacrum foramina sacralia pelvina a sacralis lateralis r spinalis? aortabifurcatie > a sacralis mediana C zijaanzicht os coxae > os ilium lig sacrotuberale lig sacrospinale foramen ischiadicum maius m piriformis foramen suprapiriforme (geel) a glutea superior v glutea superior n gluteus superior foramen infrapiriforme (blauw) foramen ischiadicum minus
Fig 3.28: a. iliaca interna - ventrale hoofdstam os pubis vesica urinaria (blaas) L5 sacrum a iliaca interna dorsale hoofdstam ventrale hoofdstam a umbilicalis a vesicalis superior via plica umbilicalis medialis naar navel a vesicalis inferior a ductus deferentis / a uterina bij man veel kleiner dan bij vrouw a obturatoria plexus canalis obturatorius r anterior r posterior r acetabularis naar caput femoris a rectalis media uit foramen infrapiriforme a glutea inferior a pudenda interna a rectalis inferior a perinealis
Fig 3.29a: Details A binnenkant buikwand navel os pubis blaas lig inguinale m iliopsoas lig lacunare a femoralis v femoralis plica umbilicalis medialis a umbilicalis plica umbilicalis medianum (= geoblitereerde urachus) plica umbilicalis lateralis a epigastrica inferior inwendige liesopening ductus deferens fossa inguinalis medialis directe liesbreuk fossa inguinalis lateralis indirecte liesbreuk B baarmoeder uterus tuba vagina blaas ureters a uterina
Fig 3.29b1: Details - femur caput femoris lig capitis a obturatoria > r post > r acetabularis via lig. capitis a femoralis (> a profunda femoris) a cx lateralis a cx medialis twee types heupfracturen subcapitaal onvoldoende doorbloeding vervanging door kunstheup pertrochanter voldoende doorbloeding kop fixeren met plaat / schroef / nagel
Fig 3.29b2: Details - os coxae sacrum os coxae spina ischiadica tuber ischiadicum kanaal van Alcock (fascia, groen) acetabulum foramen obturatorius a obturatoria r anterior r posterior r acetabularis via incisura acetabularis lig sacrotuberale lig sacrospinale foramen ischiadicum maius m piriformis foramen suprapiriforme a glutea superior v glutea superior n gluteus superior foramen infrapiriforme a glutea inferior v glutea inferior n gluteus inferior n ischiadicus a pudenda interna foramen ischiadicum minus
Fig 3.30: a. iliaca externa m psoas maior v iliaca externa (mediaal, anders dan in hals) a iliaca externa a cx. ilium profunda a epigastrica inferior (via rectus schede naar a. epigastrica superior) lig. inguinale a femoralis a cx. ilium superficialis a epigastrica superficialis aa pudendae externae	Sobotta: Fig 4.155
Fig 3.31: v. cava superior distaal (vanaf elleboog, knie): diepe venen ontdubbeld aorta truncus pulmonalis atrium dextrum (RA) v cava superior (VCS) v brachiocephalica dextra (korter dan sinistra) v subclavia dextra v jugularis interna dextra v brachiocephalica sinistra = v. anonyma = v. innominata v jugularis interna sinistra v subclavia sinistra v azygos (oranje, posterior) kleinere takken (minder klinisch belang, veel variatie) mediastinale takken v intercostalis superior sinistra plexus (venosus) thyroideus impar v vertebralis dextra (vaak geen sinistra) v thoracica interna v cervicalis profunda	Sobotta: Fig 5.18
Fig 3.32: v. jugularis interna en externa processus mastoideus m sternocleidomastoideus v brachiocephalica v subclavia v jugularis interna foramen jugulare sinus sigmoideus bulbus vena jugularis superior bulbus vena jugularis inferior v retromandibularis v facialis v lingualis v thyroidea superior v jugularis externa bron: v retromandibularis over m sternocleidomastoideus uitmonding: heel variabel v jugularis anterior minder belangrijk	Sobotta: Fig 11.89
Fig 3.33: Oppervlakkige aders van de arm v. subclavia v. brachialis v. cephalica v. basilica v. mediana cubiti v. mediana antebrachii rete venosum dorsale manus sulcus deltoideopectoralis fascia pectoralis fascia brachii
Fig 3.34: Azygos systeem diaphragma (rood) hiatus aorticus pars lumbalis lig. arcuatum laterale (boven m. quadratus lumborum) lig. arcuatum mediale (bovem m. psoas maior) lig. medianum a pulmonalis dextra v cava superior v cava inferior vv lumbales dorsaal van m. psoas maior v iliaca communis v lumbalis ascendens v azygos v hemiazygos naar v. azygos t.h.v. T7-T10 achter oesophagus aorta ductus thoracicus v hemiazygos accessoria v intercostalis superior sinistra naar v. brachiocephalica sinistra vv intercostales cava-cava shunt van VCI naar VCS alternatieve doorgang bij blokkade VCI (paars) drie opties azygos systeem (rood) v epigastrica inferior - v thoracica interna v epigastrica superficialis - v subclavia	Sobotta: Fig 2.121
Fig 3.35: Vena cava inferior atrium dextrum (RA) diaphragma centrum tendineum aorta v cava inferior vv hepaticae (x3) v phrenica inferior v suprarenalis dextra v renalis dextra voor a renalis dextra v renalis sinistra voor aorta langer dan dextra v suprarenalis sinistra v testicularis sinistra / v ovarica sinistra uit plexus pampiniformis hoek van 90 graden vaker varicocoele dan rechts v testicularis dextra / v ovarica dextra vv lumbales v sacralis mediana v iliaca communis dextra v iliaca communis sinistra achter a iliaca communis dextra
Fig 3.36: Vena portae hepatis v portae 1.6cm lang, 2cm doorsnede v lienalis v mesenterica superior v mesenterica inferior v gastrica dextra vv oesophageales porto-cava shunt bij blokkade v portae drie opties via vv oesophageales slokdarmvarices via v mesenterica inferior v rectalis v iliaca interna hemoroiden via lig. teres geoblitereerde v umbilicalis naar navel subcutaan naar v iliaca externa "medusa hoofd"
Fig 3.37: Oppervlakkige aders van het been diepe bloedvaten v femoralis (oranje) v poplitea (oranje) boven knie: een vene per arterie onder knie: twee venen per arterie malleolus lateralis malleolus medialis rete venosum dorsale pedis v saphena magna (voor malleolus medialis, via hiatus saphenus naar v. femoralis) vaak gebruikt voor overbruggingen van a. femoralis of a. coronaria (cf. a. thoracica interna) v saphena parva (achter malleolus lateralis, tussen koppen m. gastrocnemius, naar v. poplitea in fossa poplitea) v saphena accessoria (via hiatus saphenus naar v saphena magna)	Sobotta: Fig 4.163
Fig 3.38a: Longhilus rechts v. cava superior v. azygos a. pulmonalis dextra vv. pulmonales (zwart) bronchus	Grays: Fig 3.45
Fig 3.38b: Longhilus links aorta a. pulmonalis sinistra vv. pulmonales (zwart) bronchus	Grays: Fig 3.46
Fig 3.39: Lymfewegen arcus aortae a subclavia dextra a carotis communis dextra a carotis communis sinistra v brachiocephalica sinistra = v anonyma v subclavia dextra v jugularis interna dextra v jugularis interna sinistra v subclavia sinistra ductus thoracicus (groen) naar v brachiocephalica sinistra dorsaal van arcus aortae dorsaal van oesophagus tussen aorta en v azygos cisterna chyli t.h.v. L2 in meso van darm truncus lumbalis dexter truncus lumbalis sinister truncus intestinalis truncus jugularis sinister truncus subclavius sinister truncus jugularis dexter truncus subclavius dexter ductus lymphaticus dexter	Sobotta: Fig 5.25
Fig 3.40: Druk, snelheid en oppervlakte bloedvaten elastine (vooral in aorta en grote arterien) windketel effect uitwisseling t.h.v. capillairen gladde spierencellen (neemt af van aorta tot vv. cavae)
Fig 3.41: Algemene opbouw van een capillair A gevulde capillair endotheel kern (uitstulping in lumen) Golgi complex mitochondria ribosomen RER actine glycocalyx (negatief geladen) lamina basalis grondsubstantie + reticulaire vezels pinocytotische vesikels transepitheliaal transport kunnen samensmelten tot kanaaltje RBC (7-9 um, 2um doorsnede) plasma tight junctions (paars) pericyt (oranje, vorming nieuwe bloedvaten) primaire uitlopers in longitudinale richting secundaire uitlopers in dwarse richting lamina basalis B lege capillair endotheel lamina basalis grondsubstantie + reticulaire vezels regulatie weefseldruk precapillaire sphincters atrio-veneuze anastomose ("bypass") pericyten
Fig 3.42: Types capillairen A continu grondsubstantie (geel) lamina basalis (groen, continu) endotheel vesikels fascia occludentis =? tight junctions (paars) voorbeelden: spieren, hersenen B gefenestreerd grondsubstantie (geel) lamina basalis (groen, continu) endotheel tight junctions (paars) fenestrae (100 nm) diafragma = slit membraan "spaken van wiel" openingen van 5.5 nm voorbeelden: glomerulus in nier, bijnier C discontinu = sinuoidaal grotere diameter (15-40 um) i.p.v. 7-9 um grondsubstantie (geel) lamina basalis (groen, onderbroken) endotheel porien fagocyterende cellen voorbeelden: lever, milt, beenmerg	welk soort capillair? En: endotheelcel (met kern?) BL: lamina basalis lumen RBC pijlen: fenestrae?
Fig 3.43: Opbouw van grotere bloedvaten tunica intima endotheel glycocalyx (negatief geladen) lamina basalis subendotheliaal bindweefsel lamina elastica interna (elastine) tunica media gladde spiercellen gap junctions (paars) bindweefsel (collageen + elastine) lamina elastica externa (elastine) tunica adventitia fibro-elastisch bindweefsel vasa vasorum vooral belangrijk bij venen (zuurstofarm bloed in lumen) vasa lymphatica zenuwvezels (niet-gemyelineerd, post-ganglionair, orthosympatisch) arterie vs vene lumen kleiner wand dikker rond
Fig 3.44: Opbouw van verschillende types arterien A arteriool (< 500 um) tunica intima lamina elastica interna enkel bij arteriolen > 100 um tunica media 1-5 lagen gladde spiercellen lamina elastica externa (discontinu) tunica adventitia speciaal geval: pre-capillaire sphincters klein: 15-50 um reguleren doorbloeding met gladde spiercellen B musculaire arterie (rode kleur) tunica intima lamina elastica interna (IEL) tunica media (TM) tot 40 lagen gladde spiercellen lamina elastica externa (EEL) tunica adventitia (TA) sterk bezenuwd veel vasa vasorum C elastische arterie (gele kleur, bv. aorta) tunica intima endotheel (cellulair zeer actief) subendotheliaal bindweefsel (sterk ontwikkeld) lamina elastica interna tunica media gladde spiercellen elastinevezels lamina elastica externa tunica adventitia dun, minder sterk ontwikkeld
Fig 3.45: Opbouw van arterio-veneuze anastomose functie: bypass capillair (o.a. bij koud weer) veel spiercellen nodig dus ook veel bezenuwing nodig tunica intima endotheel lamina elastica interna tunica media gladde spiercellen (plomp, polygonaal) gap junctions lamina elastica externa tunica adventitia zenuwvezels	N/A
Fig 3.46: Opbouw van venen < 50 um cf. capillairen 50 - 200 um gladde spiercellen, discontinu > 200 um gladde spiercellen, continu driedelige structuur tunica intima tunica media tunica adventitia dunwandiger dunne media dikke adventitia
Fig 3.47: Kleppensysteem in de venen kleppen spieren kern van bindweefsel in klep endotheel elastinevezels (rood) elastine + collageen (groen) kans op thrombose bij afwezigheid spierwerking
Fig 3.48: Opbouw lymfehaarvaten A flow lymfecapillair = vasa lymphatica lymfeknopen = nodi lymphatici lymfe ductus (vb. ductus thoracicus) tunica intima tunica media tunica adventitia vene B vasa lymphatica endotheelcel extern lumen ankerfilamenten (groen) vocht (geel) capillairen geen kleppen lamina basalis: onvolledig grotere vaten wel kleppen (opbouw cf. venen)	N/A